Waterkwaliteit Rijn niet in gevaar ondanks dagenlange brand haven Mannheim

In de haven van Mannheim (Duitsland) staat sinds dinsdagmiddag een container met 21,5 ton natriumhydrosulfiet in brand. De brand is door zelfontsteking ontstaan en ging gepaard met een flinke rookontwikkeling waardoor zeventien mensen ademhalingsproblemen kregen, waaronder zestien politieagenten en een kraanmachinist. De stof die het ongeval heeft veroorzaakt wordt als bleekmiddel in de textielindustrie gebruikt en is erg reactief.

De waterkwaliteit van de Rijn is vooralsnog niet in gevaar. De drinkwaterbedrijven werden woensdagmiddag geïnformeerd via het internationale waarschuwings- en alarmplan (IWAP) van de internationale Rijncommissie. Wel werd in de afvalwaterzuivering van Mannheim aanwijzingen gevonden voor de aanwezigheid van deze stoffen.

Bij verbranding komt voornamelijk zwavel en zwaveldioxide vrij. Deze laatste stof is erg irriterend en kan ademhalingsproblemen veroorzaken. De container met de bijna 200 vaten had als bestemming Turkije, verklaarde BASF. BASF heeft vooralsnog geen verklaring voor hoe het tot dit ongeluk kon komen.

De brand is op dinsdag ontstaan en de brandweer heeft de container nog niet kunnen openen. Door de container te koelen hoopt men de temperatuur tot 50 graden te verminderen alvorens men de container kan openen. Dit doet men met een blusboot water uit het havenbekken te pompen. Men houdt er rekening mee dat dit nog enkele dagen kan duren.

De drinkwaterbedrijven zijn tevreden over de tijdige melding van het incident via het IWAP, ook als de waterkwaliteit van de Rijn niet direct in gevaar is. Vorig jaar zagen we dat bij grote incidenten, zoals bij de explosie bij Currenta in Leverkusen en de nasleep daarvan, er door de lokale autoriteiten geen IWAP-melding werd gedaan. Dan ben je erg afhankelijk van mediaberichten om een inschatting te maken van de risico’s voor onze waterinname uit de Rijn. Nu kunnen we de mogelijke impact veel beter en, nog belangrijker, tijdig inschatten.

Aanleiding: Chemieunfall im Mannheimer Hafen noch nicht unter Kontrolle – SWR Aktuell

De droogte is nog niet voorbij, en dat heeft gevolgen voor de waterkwaliteit

Na de lage waterstanden in de Rijn van de afgelopen week gaat er op dit moment weer wat meer water door de Rijn. De regenbuien van het afgelopen weekend hebben verlichting gebracht en de komende week zit er nog meer “water in de lucht”. Toch zijn juli en augustus niet de droogste maanden voor de Rijn, maar september en oktober. En de temperaturen blijven de komende tijd nog aan de hoge kant.

De lage waterstand heeft onder meer gevolgen voor de waterkwaliteit. Zo zagen we de chloride-concentratie bij Lobith in korte tijd stijgen met 20 procent. Dit zal ook het geval zijn voor stoffen die niet of slecht worden afgebroken in afvalwaterzuiveringen. Stoffen die wel worden afgebroken, zoals medicijnresten, zien we vaak juist sterk dalen door hogere temperaturen of door de instraling van zonlicht.

De hogere temperatuur in combinatie met de lage waterstand kan wel voor problemen zorgen voor de visstand. In Zwitserland heeft men maatregelen genomen door schaduwplekken in te richten op plaatsen waar rivieren en beken wat dieper zijn. Vorig jaar zagen we de catastrofale gevolgen van korte heftige regenbuien (z.g. waterbommen). Het risico daarop is nog niet geheel geweken zolang er nog hoge temperaturen in het verschiet liggen. De aanhoudende warmte in combinatie met lage afvoer verhoogd de kans dat er giftige algenbloei kan optreden ook een langzaam stromende rivier.

Met de lage waterstand hebben calamiteiten zoals lozingen een grotere impact. De stoffen worden minder verdund maar door de lage stroomsnelheid blijven stoffen langer in het. Daarnaast geeft de intensieve Rijnvaart, met meer schepen die minder kunnen laden en in een smallere vaargeul elkaar passeren, ook een hogere kans op incidenten. De afgelopen week blokkeerde een 190 meter lange duwcombinatie de vaargeul gedeeltelijk tussen St. Goar en Oberwesel omdat met de schroef een obstakel had geraakt.

Ook de gevolgen van bosbranden kunnen een grote invloed hebben op de waterkwaliteit van de Rijn. Baden-Württemberg houdt rekening met grootschalige bosbranden in het Zwarte Woud, zoals in Californië. Hoewel een bosbrand zelf weinig directe invloed heeft op de Rijn zullen met de eerste regenbuien na een bosbrand veel verontreinigende stoffen (PAKs, zware metalen) uitspoelen naar de rivier. Maar ook veel meststoffen/nutriënten die niet langer worden vastgehouden en door erosie kan veel bodemmateriaal in de rivier terechtkomen.

Kortom: er staat ons nog een spannende periode te wachten. Ook als het de komende weken goed gaat zijn dit wel mogelijke scenario’s waar we de komende jaren mee rekening moeten houden wanneer de zomerse temperaturen nog verder zien stijgen.

Aanleiding: Waterstand Rijn stijgt even maar zakt daarna weer | ANP